W poprzednim artykule omówiono powszechne w internecie błędne porady dotyczące prawa do upubliczniania wizerunku policjantów i innych funkcjonariuszy publicznych. W tym wpisie opisujemy możliwe konsekwencje nagrywania i rozpowszechniania nagranych filmów lub zdjęć. W trzeciej części analizujemy jak opublikować film tak, żeby nie zarzucano nam bezprawnego rozpowszechniania wizerunku.
Utrwalanie a rozpowszechnianie
Na wstępie trzeba rozróżnić pojęcie utrwalania wizerunku (tzn. filmowanie, nagrywanie lub fotografowanie) od pojęcia rozpowszechniania wizerunku. O ile rozpowszechnianie wizerunku zostało uregulowane w Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych, o tyle próżno w niej szukać uprawnienia do nagrywania.
Co ciekawe, w przepisach nie ma regulacji, która wprost normowałaby prawo do nagrywania, filmowania, czy też fotografowania funkcjonariuszy publicznych.
Dobra osobiste
Nie oznacza to od razu, że możemy bez konsekwencji biegać z komórką przytkniętą do twarzy policjanta. Konsekwencje mogą się pojawić, ale jedynie w sferze prawa cywilnego, ponieważ utrwalanie cudzego wizerunku może stanowić naruszenie jego dóbr osobistych. Katalog dóbr osobistych (otwarty katalog, dodajmy) normuje art. 23 Kodeksu cywilnego.
Art. 23. Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
I. Ochroną art. 23 k.c. objęte jest prawo do swobody wypowiedzi, wyboru rozmówcy i tajemnicy rozmowy.
Nie oznacza to, że utrwalanie wizerunku funkcjonariusza publicznego będzie stanowić zagrożenie lub naruszenie jego dóbr osobistych. Przeciwnie, w mojej ocenie – ze względu na cel nagrywania (np. zdobycie dowodów na okoliczność przebiegu czynności funkcjonariusza) – trudno mówić o zagrożeniu lub naruszeniu dóbr osobistych. Ponadto fakt naruszenia dóbr osobistych musiałby udowodnić tenże funkcjonariusz w myśl zasady, że ciężar dowodu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne- actori incumbit probatio (art. 6 Kodeksu cywilnego). To, czy dobra osobiste zostały naruszone będzie każdorazowo badane na gruncie danego stanu faktycznego. Znaczenie będzie miał cel i sposób utrwalania wizerunku. Ponadto funkcjonariusz publiczny musiałby wystąpić z powództwem cywilnym przeciwko utrwalającemu jego wizerunek.
Interwencja policjanta w efekcie nagrywania
Nie ma natomiast żadnych podstaw, aby policjant lub strażnik miejski podjął w stosunku do nas jakieś szczególne działania ze względu na fakt nagrywania go. W szczególności nie można uznać, żeby samo filmowanie bądź fotografowanie funkcjonariusza publicznego stanowiło zakłócanie porządku lub utrudnianie interwencji. Mamy co prawda art. 267 § 1 Kodeksu karnego, ale on nie będzie miał zastosowania do sytuacji filmowania, nagrywania, czy też fotografowania czynności podejmowanych przez funkcjonariusza publicznego.
Kodeks karny
Art. 267. §1. Kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do całości lub części systemu informatycznego.
§ 3. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem.
§ 4. Tej samej karze podlega, kto informację uzyskaną w sposób określony w § 1-3 ujawnia innej osobie.
§ 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 1-4 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Nie zmienia to faktu, że funkcjonariusz publiczny może nadużyć swoich kompetencji i próbować nas wylegitymować, odebrać telefon komórkowy lub zatrzymać. Uprawnienia policjantów do legitymowania opisano tutaj, a przesłanki kontroli osobistej (potocznie nazywanej przeszukaniem) opisano tutaj.
Nie ma więc podstaw w prawie karnym lub administracyjnym do zakazania nam przez policjanta lub strażnika miejskiego, możliwości filmowania, fotografowania lub nagrywania go. Jedynie na gruncie procesu cywilnego funkcjonariusz publiczny będzie mógł dochodzić swoich roszczeń na identycznych zasadach jak każdy inny obywatel.
Kolejną kwestią jest natomiast możliwość rozpowszechniania tak utrwalonego wizerunku funkcjonariusza publicznego, co opisano w trzeciej części artykułu dostępnej tutaj.
Pomoc prawna
Potrzebujesz porady prawnej lub innego rodzaju pomocy prawnej? Skorzystaj z formularza kontaktowego. W ciągu kilku godzin skontaktuje się z Tobą jeden z naszych prawników. Zapewniamy bezpieczeństwo Twoich danych osobowych i bezpłatne, wstępne informacje o możliwościach pomocy w Twojej sprawie.
Źródło obrazu: Wikipedia. Autor: Andrzej Barabasz. Licencja: CC BY-SA 3.0.
Przepraszam, ale artykuł jest błędny. Nagrywać można, o ile nie przeszkadza to w prowadzeniu czynności służbowych, czyli dla przykładu nie można machać aparatem przed samym nosem. Jeżeli policjant prosi o wyłączenie nagrywania to jak najbardziej nie trzeba, o ile nie przeszkadza to w czynnościach służbowych. Nagrywać można, nie można tylko upubliczniać takiego nagrania, bez maskowania elementów ułatwiających identyfikację funkcjonariusza (np. głos, imię i nazwisko, twarz oraz innych takich, które są zakwalifikowane przez RODO jako dane osobowe) i mam potwierdzenie na to od kilku różnych policjantów. Zresztą za każdym razem gdy policjant podejmuje jakiekolwiek czynności służbowe wobec mnie na wstępie informuję, że nagrywam i do jakich celów zostanie to nagranie użyte i problemu nigdy nie miałem.
Witam. Wczoraj miałem przykrą wizyte panów kryminalnych w miejscu prywatnym (panowie nie posiadali nakazu). Podczas przeszukania mej osoby kazałem koleżance nagrywac to zdarzenie. Policjant odpowiedzial ze nie ma takiej mozliwosci poniewaz prowadzi interwencje ubrany po cywilnemu. Wychodze wiec z pytaniami:
Czy policjanci mogli wejsc na teren prywatny bez okazania nakazu?
Czy moge nagrywac funkcjonariusza policji bez jego zgody, gdy prowadzi sluzbe po cywilu?
Podczas zatrzymania jedna osoba dostala napadu padaczki i zostala wysmiewana przez policje i nazwana „panem padaczką”. Co zrobic gdy policja przekracza swoje uprawnienia?
Na jakiej podstawie twierdzisz że przekracza swoje uprawnienia?
I co że nie mieli nakazu… nie sugeruj się amerykańskimi filmami. Jesteśmy w Polsce i tutaj nakaz nie jest wymagany (art 220 par 3 kpk). Zastanów się czy po to kryminalni chodzą po cywilu aby każdy mógł ich nagrać i wrzucić na youtube?
Jeśli uważasz że twoje prawa zostały naruszone to zawsze możesz się poskarżyć.
… 30 lat temu to jak przyszedłeś poskarżyć się na milicjanta to na wstępie pałą dostałeś.
Strach było nawet dzwonić jak coś się stało bo można było omyłkowo wp…l dostać – młodzi tego nie pamiętają, to były czasy:)
Zawsze można rejestrować głos, który mię narusza ich wizerunku, a więc błędnie was poinformowali
1. Nie mogli wejść. Wyjątkiem jest ściganie osoby, która popełniła zbrodnię.
2. Funkcjonariusz pełni funkcję jawnie i można jego czynności dokumentować, w tym nagrywać. Funkcjonariusz niejawny ma możliwość stosowania środków uniemożliwiających identyfikację, typu kominiarka.
3. Zażalenie na czynności.
„Jedynie na gruncie procesu cywilnego funkcjonariusz publiczny będzie mógł dochodzić swoich roszczeń na identycznych zasadach jak każdy inny obywatel.”
Nie. Funkcjonariusz publiczny na służbie nie jest chroniony w ten sposób, że może dochodzić roszczeń na drodze cywilnej jak każdy inny obywatel w przypadku utrwalenia i upublicznienia jego danych osobistych (wizerunku, imienia, nazwiska itd.). Wypowiedział się o tym sąd po tym, jak dwóch strażników miejskich próbowało zastraszyć obywatela na parkingu, a ten to zarejestrował i opublikował na YT. Nie pamiętam sygnatury sprawy, na którą się powołano w wyroku.
Sugeruje zerkniecie również do ustawy o policji gdzie jest napisane iz kontrolowany jest zobligowany do wykonywania poleceń funkcjonariusza;)
A tez, zgodnie z autonomia może nam polecić zaprzestania czynności..w takim przypadku cala powyższa teoria upada?
„Ponadto fakt naruszenia dóbr osobistych musiałby udowodnić tenże funkcjonariusz w myśl zasady, że ciężar dowodu spoczywa na osobie, która wywodzi z niego skutki prawne- actori incumbit probatio (art. 6 Kodeksu cywilnego)”
Chłopie, naruszenie dóbr osobistych oparte jest o domniemanie bezprawności, więc to pozwany musi wykazać, że nie naruszył dóbr osobistych. Podobnie jest z pomówieniem na gruncie art. 212 KK. NIEUKU.
Zakompleksiony student prawa? 😉 Powód musi udowodnić, że jego dobra osobiste zostały naruszone, a pozwany jeżeli chce oddalenia powództwa, to musi udowodnić, że naruszenie nie było bezprawne. Można przecież naruszyć dobra osobiste działając zgodnie z prawem. Autor artykułu napisał zatem poprawnie, w porównaniu do Ciebie.
Odnośnie do art. 212 k.k. to tam nie ma mowy o żadnym domniemaniu. Polecam lekturę art. 5 k.p.k. Pozdrawiam
Samo nagrywanie umundurowanego policjanta wykonującego czynności np. z zakresu kontroli ruchu drogowego, legitymującego czy też dokonującego kontroli osobistej nie wymaga jego zgody i nie ma przepisów ogólnych zakazujących takich działań. Należy jednak pamiętać, że takie działania nie powinny utrudniać podejmowanych czynności.
Natomiast otwarta pozostaje kwestia udostępniania zarejestrowanego obrazu i dźwięku osobom trzecim. W tym przypadku zastosowanie znajdują przepisy ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych regulujące ochronę wizerunku.
Dziękuję za streszczenie powyższego tekstu szefie…