Czy można nie otworzyć drzwi policji?

Wielu z nas niejednokrotnie znajdowało się w sytuacji, gdy do drzwi naszego mieszkania zapukali funkcjonariusze policji. W ślad za poprzednim wpisem przybliżę uprawnienia policji we wskazanym zakresie oraz postaram się odpowiedzieć na pytanie czy można nie otworzyć drzwi policji oraz jakie mogą być tego konsekwencje.

Uprawnienia policji

Głównym źródłem uprawnień policji jest Ustawa o Policji. Zgodnie z jej treścią policja ma prawo legitymowania osób w celu ustalenie ich tożsamości, zatrzymywania osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego a także dla mienia oraz przeszukiwania osób i pomieszczeń w przypadkach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw. Uprawnienia te na gruncie omawianego problemu są podstawą do podjęcia przez policjantów działań, w sytuacji gdy zostali wezwani na interwencję do naszego lokalu.

Czy możemy nie wpuścić policji do naszego lokalu?

Odpowiedź na postawione pytanie nie jest jednoznaczna. Po pierwsze ustawodawca nie penalizuje zachowania polegającego na niewpuszczeniu podejmujących interwencję policjantów do naszego lokalu. Ponadto w art. 50 ustawy zasadniczej została określona zasada nienaruszalności mieszkania. Zaniechanie to może nieść jednak daleko idące negatywne konsekwencje, przede wszystkim w postaci skierowania do sądu przez policjantów wniosku o ukaranie za czyn wskazany w art. 51 k.w. na podstawie zeznań sąsiadów, którzy zawiadomili policję o zakłóceniu spoczynku, porządku publicznego czy spoczynku nocnego. Podstawą skierowania przedmiotowego wniosku jest oczywiście podejrzenie popełnienia wykroczenia. Spowoduje to wszczęcie postępowania przed sądem, co oprócz grzywny narazi obwinionego na dodatkowe koszty postępowania.

Niemniej jednak skierowanie wniosku o ukaranie do sądu nie jest jedyną możliwą konsekwencją nie otwarcia drzwi podejmującym interwencję policjantom. Funkcjonariusze policji mogą wejść do mieszkania i dokonać przeszukania w trybie tzw. postępowania w niezbędnym zakresie opisanego w art. 308 k.p.k. w zw. z art. 54 ust. 6 k.p.w. Takie działanie policji może mieć miejsce jeśli konieczne jest zabezpieczenie śladów czy dowodów przestępstwa przed ich utratą, w wypadku niecierpiącym zwłoki. Niestety dla obwinionego termin przypadek niecierpiący zwłoki jest pojęciem nieostrym. Jak wskazuje doktryna ocena czy taki przypadek zachodzi należy do organu podejmującego czynność w konkretnej sytuacji. Przykładem opisanej sytuacji może być np.: dochodzący z lokalu zapach marihuany. Po dokonaniu czynności w tzw. niezbędnym zakresie sprawę przekazuje się prokuratorowi, który następnie wydaje postanowienie o przedstawieniu zarzutów, bądź umarza postępowanie.

 Należy podkreślić, że policja nie jest zobligowana do podjęcia jednej z opisanych czynności, jeśli użytkownik lokalu, którego zachowanie jest źródłem zakłócenia porządku publicznego, spokoju czy spoczynku nocnego, nie otwiera drzwi. Praktyka wskazuje, że w opisanej sytuacji użytkownik lokalu po zorientowaniu się, że pod jego drzwiami stoją funkcjonariusze policji często po prostu kończy imprezę. Zwykle w takiej sytuacji interweniujący policjanci odstępują od czynności uznając interwencję za skuteczną, ponieważ obwiniony zaprzestał zachowania wypełniającego znamiona wykroczenia z art. 51 k.w. Nie jest to jednak reguła- niejednokrotnie zdarzało się również, że funkcjonariusze zjawiali się ponownie rano w celu ukarania użytkownika lokalu mandatem, czy też kierowali wniosek do sądu o ukaranie. W praktyce zależy to indywidualnie od każdego z podejmujących interwencję funkcjonariuszy policji.

Uprawnienia funkcjonariuszy po ich wpuszczeniu do lokalu

Regułą zachowania policji w sytuacji kiedy otworzymy drzwi jest wylegitymowanie wszystkich osób przebywających w lokalu. Uprawnienie to przysługuje policjantom na gruncie cytowanej Ustawy o policji. Należy wskazać, że odmowa udzielenia informacji policjantowi w zakresie własnej tożsamości, miejsca zamieszkania czy wykonywanego zawodu również stanowi wykroczenie na gruncie art. 65 § 2 k.w. Po wylegitymowaniu przebieg interwencji uzależniony jest od wielu czynników, które nie sposób sklasyfikować (częstokroć zwyczajnie od humoru funkcjonariuszy). Interweniujący stwierdzając wypełnienie przesłanek wykroczenia z art. 51 k.w. mogą podjąć następujące działania:

Praktyka wskazuje, że jeżeli naruszenie porządku publicznego, spokoju czy spoczynku nocnego ma charakter incydentalny, funkcjonariusze zwykle poprzestają na udzieleniu pouczenia bądź ewentualnie nakładają grzywnę w drodze mandatu karnego. W opisanej sytuacji skierowanie wniosku do sądu o ukaranie należy do rzadkości.

Podsumowanie

Ustawodawca przyznał policji szereg uprawnień w związku z podejmowanymi interwencjami, nie otwarcie drzwi funkcjonariuszom policji może pozwolić uniknąć ukarania, z drugiej strony jednak konsekwencje mogą być znacznie bardziej dotkliwe niż pouczenie czy mandat. W rzeczywistości jeśli funkcjonariusze za wszelką cenę będą chcieli wejść do zajmowanego przez nas lokalu, to znajdą ku temu odpowiedni powód. Wydaje się, że rozsądniejsze i mniej ryzykowne wyjście to jednak otwarcie drzwi i rozmowa z funkcjonariuszami, która częstokroć kończy się jedynie pouczeniem. Niemniej jednak decyzja, co zrobić w sytuacji gdy policjanci stoją pod naszymi drzwiami, zależy indywidualnie od każdego z nas.

Warto też wspomnieć, że zgodnie z art. 15 ust. 7 ustawy o Policji „na sposób prowadzenia czynności (…) przysługuje zażalenie do miejscowo właściwego prokuratora”, co więcej policjant powinien nas poinformować ustnie o przysługującym nam uprawnieniu złożenia zażalenie do prokuratora.

Pomoc prawna

Potrzebujesz porady prawnej lub innego rodzaju pomocy prawnej? Skorzystaj z formularza kontaktowego. W ciągu kilku godzin skontaktuje się z Tobą jeden z naszych prawników. Zapewniamy bezpieczeństwo Twoich danych osobowych i bezpłatne, wstępne informacje o możliwościach pomocy w Twojej sprawie.

Źródło obrazu: flickr.com. Autor: West Midlands Police.