Dnia 25.12.2014 r. weszła w życie Ustawa o prawach konsumenta, która wprowadziła kilka istotnych zmian wzmacniając pozycję konsumentów. Poniżej zamieszczam wybór najistotniejszych w mojej ocenie zmian. Na końcu artykułu znajdują się również odnośniki do artykułów o uprawnieniach konsumenta wynikających z innych przepisów.
Stan prawny w artykule aktualny na 2020 r.
Prawo do odstąpienia od umowy
Na gruncie Ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej, która ma zastosowanie do umów zawartych przed 25.12.2014 r., konsument musiał co do zasady najpierw żądać naprawy lub wymiany wadliwego towaru, a dopiero po niespełnieniu jednego z tych żądań przez sprzedawcę, możliwe było odstąpienie od umowy lub żądanie obniżenia ceny towaru. Wydłużało to procedurę reklamacyjną, a często też powodowało nieskuteczność roszczeń konsumenta, który od razu odstępował od umowy.
Obecnie konsument nadal dysponuje wszystkimi czterema uprawnieniami (wymiana, naprawa, odstąpienie, żądanie obniżenia ceny), ale może swobodnie wybrać, które z nich chce zrealizować. Warto więc kontrolować praktykę sprzedawców, którzy mogą próbować działać wg starych przepisów.
Uważny czytelnik zauważy, że sprzedawca mimo oświadczenia o odstąpieniu może wymienić rzecz na wolną od wad, o ile nastąpi to niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego. Regulacja taka istniała od dawna w przypadku rękojmi (tj. przy umowach innych niż z konsumentami), jednak jej zastosowanie było marginalne bo sprzedawcy albo kwestionowali istnienie wady albo rozpoczynali długi proces jej weryfikacji. Trudno powiedzieć jak wskazany przepis będzie stosowany obecnie, jednak w mojej ocenie uznanie nieskuteczności odstąpienia będzie możliwe tylko wtedy jeśli sprzedawca wraz z zawiadomieniem o wadzie uzna ją i od razu (lub w bardzo krótkim okresie czasu) zadeklaruje wymianę rzeczy lub usunięcie wady.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Art. 560. § 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.
§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość rzeczy wolnej od wad, rodzaj i znaczenie stwierdzonej wady, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie narażałby kupującego inny sposób zaspokojenia.
§ 3. Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady.
§ 4. Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.
JAK BYŁO:
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego
Art. 8. 1. Jeżeli towar konsumpcyjny jest niezgodny z umową, kupujący może żądać doprowadzenia go do stanu zgodnego z umową przez nieodpłatną naprawę albo wymianę na nowy, chyba że naprawa albo wymiana są niemożliwe lub wymagają nadmiernych kosztów. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość towaru zgodnego z umową oraz rodzaj i stopień stwierdzonej niezgodności, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie naraziłby kupującego inny sposób zaspokojenia.
2. Nieodpłatność naprawy i wymiany w rozumieniu ust. 1 oznacza, że sprzedawca ma również obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez kupującego, w szczególności kosztów demontażu, dostarczenia, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia.
3. Jeżeli sprzedawca, który otrzymał od kupującego żądanie określone w ust. 1, nie ustosunkował się do tego żądania w terminie 14 dni, uważa się, że uznał je za uzasadnione.
4. Jeżeli kupujący, z przyczyn określonych w ust. 1, nie może żądać naprawy ani wymiany albo jeżeli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie lub gdy naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, ma on prawo domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy; od umowy nie może odstąpić, gdy niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest nieistotna. Przy określaniu odpowiedniego czasu naprawy lub wymiany uwzględnia się rodzaj towaru i cel jego nabycia.
Termin zawiadomienia o wadzie
W pierwotnym stanie prawnym konsument mógł utracić uprawnienia z tytułu niezgodności towaru z umową jeśli nie zawiadomił sprzedawcy o wadzie w terminie dwóch miesięcy od jej wykrycia. W aktualnej regulacji wymóg ten usunięto. Oczywiście nadal warto jak najszybciej poinformować sprzedawcę o wadzie, przy czym służy to jedynie celom dowodowym, na okoliczność tego, że wada lub jej przyczyna istniała w rzeczy w momencie sprzedaży.
Domniemanie niezgodności towaru z umową
Na gruncie starej regulacji istniało domniemanie, że wada istniała w rzeczy w momencie sprzedaży, o ile wada została wykryta w okresie 6 miesięcy od wydania rzeczy kupującemu. Dotyczyło to jednak głównie rzeczy nowych. Wprowadzono dwie istotne zmiany. Po pierwsze wydłużono termin domniemania z 6 miesięcy do 1 roku. Po drugie dotyczy to teraz również rzeczy używanych, co stanowi bardzo istotną zmianę, szczególnie w przypadku kupna samochodów.
Samo domniemanie polega natomiast na tym, że to sprzedawca, a nie my, będzie musiał przedstawiać dowody na to, że wada lub jej przyczyna powstały później niż w momencie sprzedaży. W praktyce oznacza to m.in. konieczność wnioskowania przez sprzedawcę np. o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego i opłacenia jej (tak na etapie sądowym jak i przedsądowym).
JAK JEST:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Art. 556[2]. Jeżeli kupującym jest konsument, a wada fizyczna została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego.
JAK BYŁO:
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego
Art. 4. 1. Sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeżeli towar konsumpcyjny w chwili jego wydania jest niezgodny z umową; w przypadku stwierdzenia niezgodności przed upływem sześciu miesięcy od wydania towaru domniemywa się, że istniała ona w chwili wydania.
2. W przypadku indywidualnego uzgadniania właściwości towaru konsumpcyjnego domniemywa się, że jest on zgodny z umową, jeżeli odpowiada podanemu przez sprzedawcę opisowi lub ma cechy okazanej kupującemu próbki albo wzoru, a także gdy nadaje się do celu określonego przez kupującego przy zawarciu umowy, chyba że sprzedawca zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia towaru.
3. W przypadkach nieobjętych ust. 2 domniemywa się, że towar konsumpcyjny jest zgodny z umową, jeżeli nadaje się do celu, do jakiego tego rodzaju towar jest zwykle używany, oraz gdy jego właściwości odpowiadają właściwościom cechującym towar tego rodzaju. Takie samo domniemanie przyjmuje się, gdy towar odpowiada oczekiwaniom dotyczącym towaru tego rodzaju, opartym na składanych publicznie zapewnieniach sprzedawcy, producenta lub jego przedstawiciela; w szczególności uwzględnia się zapewnienia, wyrażone w oznakowaniu towaru lub reklamie, odnoszce się do właściwości towaru, w tym także terminu, w jakim towar ma je zachować.
4. Na równi z zapewnieniem producenta traktuje się zapewnienie osoby, która wprowadza towar konsumpcyjny do obrotu krajowego w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa, oraz osoby, która podaje się za producenta przez umieszczenie na towarze swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego.
Pozostałe zmiany
Ustawa o prawach konsumenta wprowadziła też liczne obowiązki informacyjne po stronie części przedsiębiorców, których niezrealizowanie jest równoznaczne z popełnieniem wykroczenia. Wprowadzono też zmiany w zakresie uprawnień do odstąpienia od umowy. Ze względu na ich obszerność, postaram się je omówić w kolejnych wpisach.
Inne uprawnienia kupującego
Jeśli interesują Cię ogólne informacje na temat uprawnień kupującego przy stwierdzeniu wadliwości towaru (rękojmia) znajdziesz je tutaj. Różnice pomiędzy rękojmią a gwarancją znajdziesz w tym artykule. Wzory pism wykorzystywanych przy realizowaniu roszczeń z tytułu rękojmi są dostępne tutaj.
Ogólne omówienie wszystkich uprawnień kupującego przy zawieraniu umowy przez Internet (nie tylko z tytułu rękojmi) znajdziesz w tym artykule. Może również zainteresować Cię artykuł o terminach odpowiedzi na reklamację obowizujących sprzedawcę: 14-dniowym terminie przy rękojmi oraz 30-dniowym terminie w pozostałych przypadkach. Bardzo popularnym zagadnieniem jest również prawo konsumenta do zwrotu towaru kupionego przez Internet, bez podania przyczyny, w terminie 14 dni.
Pomoc prawna
Potrzebujesz porady prawnej lub innego rodzaju pomocy prawnej? Skorzystaj z formularza kontaktowego. W ciągu kilku godzin skontaktuje się z Tobą jeden z naszych prawników. Zapewniamy bezpieczeństwo Twoich danych osobowych i bezpłatne, wstępne informacje o możliwościach pomocy w Twojej sprawie.
Źródło obrazu: Wikipedia. Autor: Jonathan McIntosh.
witam co mozna zrobic jezeli sprzedawca nie odzywa się na temat reklamacji produktu który wysłałem 2 miesiące temu zero kontaktu prosze o pomoc