Jak odnaleźć konto bankowe po zmarłej osobie

Dnia 1 lipca 2016 r. weszła w życie nowelizacja Prawa bankowego. Od tego momentu zaczęła istnieć usługa świadczona przez Krajową Izbę Rozliczeniową, która pozwoli w łatwiejszy niż dotychczas sposób, uzyskać informacje o tzw. uśpionych rachunkach bankowych. Termin ten obejmuje konto bankowe po zmarłej osobie, o którym nie wiedzieli jej spadkobiercy, a także rachunek bankowy, o którym zapomniał sam właściciel.

Wszelkie opisane zmiany dotyczą również SKOK-ów i regulacje analogiczne do cytowanych poniżej, można znaleźć w Ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.

Rachunek uśpiony

Ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie rozwiązania mobilizującego banki do samodzielnego ustalania i informowania, czy dany rachunek bankowy może należeć do osoby zmarłej.

W ustawie nie posłużono się wprost terminem rachunku uśpionego. Zgodnie z art. 59a Prawa bankowego umowa rachunku bankowego ulega rozwiązaniu z dniem śmierci posiadacza rachunku lub w przypadku, gdy przez okres 10 lat posiadacz rachunku nie wykazał jakiejkolwiek aktywności w związku z nim.

Prawo bankowe

Art. 59a 1. Umowa rachunku bankowego, którego posiadaczem jest osoba fizyczna, niezawarta w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, ulega rozwiązaniu z:
1) dniem śmierci posiadacza rachunku albo
2) upływem 10 lat od dnia wydania przez posiadacza rachunku ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku (…) chyba że umowa rachunku oszczędnościowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej była zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 10 lat. (…)

Ponadto bank już po upływie 5 lat od dnia wydania ostatniej dyspozycji przez posiadacza rachunku, ma zbadać czy posiadacz rachunku żyje. Banki zobligowane są także, na 6 miesięcy przed upływem dziesięcioletniego terminu, do poinformowania posiadacza rachunku bankowego o skutkach upłynięcia tego terminu.

Prawo bankowe

Art. 59a (…) 6. Z upływem 5 lat od dnia wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej rachunku prowadzonego na podstawie umowy, o której mowa w ust. 1, bank jest obowiązany wystąpić do ministra właściwego do spraw informatyzacji o udostępnienie danych z rejestru Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL) umożliwiających ustalenie, czy posiadacz rachunku żyje. W przypadku gdy umowa przewiduje prowadzenie więcej niż jednego rachunku, termin, o którym mowa w zdaniu pierwszym, liczy się od dnia wydania ostatniej dyspozycji dotyczącej tych rachunków.
7. Na co najmniej 6 miesięcy przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, bank jest obowiązany poinformować posiadacza rachunku bankowego o skutkach upływu tego okresu.

Jak odnaleźć konto bankowe po zmarłej osobie?

W celu pozyskania informacji obejmujących konto bankowe po zmarłej osobie wnioskodawca powinien złożyć wniosek w dowolnej placówce bankowej lub placówce SKOK-u. Należy zauważyć, iż nie jest przy tym wymagane posiadanie statusu klienta danej instytucji.

Spadkobierca będzie musiał przedstawić prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt notarialny poświadczający dziedziczenie. Bank lub SKOK przyjmujący wniosek weryfikuje po jego złożeniu tożsamość wnioskodawcy oraz tytuł prawny do spadku. Następnie placówka, w której składany jest wniosek kieruje go do Centralnej informacji o rachunkach bankowych.

Centralna informacja o rachunkach bankowych

Centralna informacja zwraca się  z pytaniem do wszystkich banków i SKOK-ów odnośnie informacji zawartych we wniosku. Instytucje te mają obowiązek niezwłocznego udzielenia odpowiedzi, w terminie nie dłuższym niż 3 dni robocze od dnia otrzymania zapytania. Centralna informacja po otrzymaniu wszystkich odpowiedzi weryfikuje je i sporządza raport w postaci zbiorczej informacji. Raport ten jest odsyłany do placówki, w której wnioskodawca zwrócił się o pomoc.

Autor wniosku otrzyma informacje obejmujące wskazanie podmiotów, które prowadzą lub prowadziły rachunek, jego numer, informację czy rachunek jest nadal prowadzony oraz czy jest to rachunek wspólny. Wnioskodawca otrzyma również informacje o umowach rachunku bankowego rozwiązanych albo wygasłych z powodu śmierci posiadacza rachunku albo braku dyspozycji dotyczących rachunku przez okres 10 lat.

Uzyskanie szczegółowych informacji np. o rodzaju rachunku lub o stanie konta będzie możliwe jedynie w placówce banku lub SKOK-u, który dany rachunek bankowy prowadzi.

Ustalenie zapomnianego rachunku bankowego

Analogiczna procedura występuje w przypadku szukania własnych, zapomnianych kont bankowych. Osoba fizyczna również nie musi być klientem banku lub SKOK-u, w którym składa wniosek. Powinna także przedstawić przy składaniu wniosku dokument tożsamości.

Warto przy tym zaznaczyć, iż złożenie wniosku o pozyskanie informacji o rachunkach uśpionych nie jest bezpłatne. Bank lub SKOK pobiera opłatę za usługę zgodnie z własną Tabelą prowizji i opłat, jednak nie może być ona wyższa niż koszt wygenerowania takiej informacji.

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci

Nowelizacja ustawy Prawo bankowe wprowadziła również inne udogodnienia. Klienci banków oraz SKOK-ów mogą zabezpieczyć swoje oszczędności także z chwilą zakładania rachunku bankowego. Muszą oni zostać poinformowani o możliwości wskazania osób uprawnionych do dostępu do rachunku na wypadek śmierci właściciela. Zabezpieczenie w tej postaci może być dokonane tylko na rzecz małżonka, wstępnych, zstępnych lub rodzeństwa posiadacza rachunku i nie może być dokonane w stosunku do rachunku wspólnego oraz do rachunku osoby małoletniej. W przypadku zmiany decyzji osoba posiadająca rachunek bankowy może swoją dyspozycję w każdym czasie zmienić lub odwołać.

Jeśli nastąpi śmierć posiadacza rachunku bankowego, który wydał dyspozycję o rozporządzeniu, na wypadek śmierci, majątkiem znajdującym się na jego koncie, bank lub SKOK jest zobowiązany do powiadomienia osób wskazanych w dyspozycji o możliwości podjęcia środków pieniężnych po zmarłym.

Prawo bankowe

Art. 56a. 1. Bank jest obowiązany przy zawieraniu umowy rachunku, o którym mowa w art. 56 ust. 1, poinformować w sposób zrozumiały dla posiadacza rachunku o możliwości wydania przez niego dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz o treści art. 56.
2. W przypadku powzięcia przez bank informacji o śmierci posiadacza rachunku, który wydał dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, bank jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić wskazane przez posiadacza rachunku osoby o możliwości wypłaty określonej kwoty.”

Podsumowanie

Nowelizacja ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe znacznie ułatwiła poszukiwanie informacji obejmujących konto bankowe po zmarłej osobie oraz własne, zapomniane rachunki bankowe. Dotychczas, aby uzyskać takie wiadomości należało zwracać się do każdego banku lub SKOK-u z osobna, co było zarówno uciążliwe jak i czasochłonne.

Podkreślenia wymaga fakt, ze instytucje finansowe, których dotyczy regulacja nie mogą ograniczać praw wnioskodawców wynikających z ustawy np. poprzez przyjmowanie wniosków jedynie na własnych, bankowych formularzach lub wprowadzanie opłat zdecydowanie przekraczających koszt pozyskania informacji, o którym mowa w ustawie.

Przeczytaj również: Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza po zmianach z 2015 r.

Pomoc prawna

Potrzebujesz porady prawnej lub innego rodzaju pomocy prawnej? Skorzystaj z formularza kontaktowego. W ciągu kilku godzin skontaktuje się z Tobą jeden z naszych prawników. Zapewniamy bezpieczeństwo Twoich danych osobowych i bezpłatne, wstępne informacje o możliwościach pomocy w Twojej sprawie.

Źródło obrazu: Wikipedia. Autor: Jericho. Licencja: CC BY 3.0.